متعارفین وسیله خود آزاری و دیگر آزاری

هوشیار باشید تا دیگران در عمل به قرآن از شما پیشی نگیرند . علی (ع)

همه افتخار ما این است که مسلمانیم و پیرو منطق قرآن ، " ولدینا کتاب ینطق بالحق و هم لا یظلمون " 10

همیشه در تبیین احکام الهی به این حقیقت اذعان داریم که خالق ما شارع و حاکم ماست و تمامی امر و نهی های الهی در جهت خیر و صلاح فردی و اجتماعی و نیل به سعادت و فلاح است .

بر همین اسا س ، با تعمق در احکام الهی در میابیم که تمامی آنچه که بر جسم ، روان و اجتماع انسانها ضرر می رساند به عنوان آفتهای رشد مکروه و حرام محسوب شده و بر عکس همه آنچه که برای جسم ، روان و اجتماع انسانها مفید است به مثابه عوامل رشد ، مستحب و واجب تلقی گردیده است .

لذا ، به دلیل توجه و تأ کید بر این اصول استوار و منطقی و فطری است که اسلام به عنوان یک دین جاودان بر فراز عصرها و نسلها همواره چون کانون نور ، با طراوت و تازگی هدایتگر ره جویان گمشدگان و تشنگان حقیقت بوده است .

اینک ، در پاسداری از قاموس قرآن و ارزشهای والا و احکام متعالی و حیات بخش اسلام ، بر دانش آموختگان و دست پروردگان مکتب اسلام است که با ترویج منطق قر آن و عمل به احکام آیینه ی حق نما باشند .

بی تردید از جمله آفتهای رشد جسمانی روانی و اجتماعی مصرف مشروبات الکلی ، مواد مخدر و استعمال دخانیات است . متأ سفانه امروزه متداولترین این آفتها در جامعه ، مصرف سیگار این وسیله خود آزار و دیگر آزار است .

مصرف فزاینده "سیگار " علاوه بر آنکه متضمن ضررهای قابل توجه اقتصادی است تأ ثیرات سوء آن در ابعاد جسمانی ، روانی و اجتماعی قابل توجه می باشد . 2

از نظر جسمانی ، علاوه بر آن که دود سیگار موجب انواع بیماریها و معلولیت ها در فرد سیگاری می گردد ، اطرافیان او نیز بطور مستقیم و غیر مستقیم از ضررهای جدی دود سیگار در امان نمی باشند . تأ ثیر سوء دود مسموم سیگار در دستگاه تنفسی اطرافیان ، بخصوص ضرری که از این بابت متوجه مردمک چشم و بینایی معاشران و مجاوران فرد سیگاری می شود ، فوق العاده قابل توجه می باشد . 3  همین اساس امروزه در غالب کشورهای جهان بخصوص کشورهای آمریکا و اروپا ، کشیدن سیگار در اماکن عمومی ، نظیر ادارات و مؤ سسات ، مراکز آموزشی ، مدارس و دانشگاهها ، سالنهای ورزشی ، وسایل حمل و نقل عمومی و ... ممنوع اعلام شده است . دریغا که ما خود می بایست پرچمدار چنین نهضتی بودیم !

در باب مسائل اجتماعی و تربیتی "سیگار کشی " سخن فراوان است . در این جا به ذکر چند نکته کوتاه اکتفا می کنیم .

عادت نامطلوب سیگار کشیدن ، بهداشت روانی فرد را مختل نموده ، اصرار او در این جهت شخصیت وی را متزلزل می کند . فرد سیگاری هرگز نمی تواند الگوی رفتار مطلوبی برای اطرافیان ، بویژه کودکان و نوجوانان باشد .

رفتاری که خارج از اراده انسان شرطی شده باشد هرگز دارای ارزش و احترامی نخواهد بود . فرد سیگاری نه تنها شخصیت خویش را در هاله ای از دود محبوس می کند ، بلکه دیگران را نیز معذب می نماید .

حقیقت این است که "سیگار " سر نخ غالب انحرافات  شخصی و شخصیتی است . گرچه ادعا نمی شود که هر شخص سیگاری دچار اختلال یا انحراف شخصیتی است ، اما بر این مدعا سخت استواریم که اکثریت افرادی که دچار انواع بزهکاریها و جرایم اجتماعی شده و می شوند سیگاری هستند !

کمتر کسی است که معتاد به هروئین ، تریاک و... شده ، حرکت در چنین راه تار ، سیاه و نا صوابی با آتش سیگار آغاز نگشته باشد !

کوتاه سخن آنکه ، دیگر وقت آن رسیده که با همه ی ادله و بینه های علمی ، عقلی و منطقی موضع دولت و کار گزاران جامعه اسلامی و حامیان منطق قرآنی را در زمینه آفت بزرگ رشد جسمانی روانی و اجتماعی انسانها یعنی "سیگار " برای همه جهانیان ، نسل امروز و فردا روشن کرده ، برای کنترل و ریشه کن ساختن این آفت ، تدابیر و تمهیدات لازم را همراه با به تصویب رساندن قوانین مناسب فراهم نماییم . بدون تردید تصویب کلیات طرح منع تدریجی استعمال دخانیات در جامعه ، خود بشارت بزرگی بود که از طرف مجلس محترم شورای اسلامی به امت آزاده ایران داده شد .

1 – سوره مؤمنون

2 – در ایران روزانه بیش از 200 میلیون تومان از طریق مصرف دخانیات هدر می رود .

3 – سالانه 5 / 3 میلیون نفر در جهان و 47 هزار نفر در ایران به علت مصرف دخانیات جان خود را از دست می دهند .  

آموزش مجازی

آموزشی است که روی اینترنت و به وسیله ی رایانه صورت می گیرد . استفاده از اینترنت به عنوان ابزار مهمی در آموزش ، به سرعت در حال گسترش است . اجرای فناوری های جدید در آموزش و پرورش ، اشکال غنی و جدید ی در فرایند یاددهی – یاد گیری ایجاد کرده است و دامنه ی آن از گنجاندن فناوری وب در درسهای حضوری گرفته تا ایجاد دوره های یاد گیری از را ه دور ، گسترده شده است .

امروزه آن چه بیش از همه در مراکز آموزشی کشور مشاهده می شود ، ضرورت دستیابی به آموزشی است که تمام سنین و همه ی افراد بتوانند از آن استفاده کنند . آموزش مجازی می تواند این امکان را فراهم کند . در این نوع آموزش ، به طور کلی هر اندازه هدف های آموزشی از پیش تعیین شده ، واضح تر ، واقعی تر و نزدیکتر به بازده آموزشی تعریف شده باشند ، به همان نسبت فعالیت های یادگیری نیز مؤ ثر تر و مفید تر خواهد بود .

تفاوت تدریس معلم محور و تدریس مجازی

تدریس معلم محور ، آموزشی ساختار یافته ، منظم و مهارت مدار برای گروهی معین است . در این رویکرد آموزشی ، معلم بیشترین نقش را در سازمان دهی و هماهنگ کردن فعایت های آموزشی دارد ؛ فعالیت هایی چون تعیین و تحلیل مهارتها ، هدف ها ، محتوا ، چگونگی نمایش مهارت و ارائه ی اطلاعات و تمرین هایی که برای کسب مهارت لازم هستند . اگر چه برای فعالیت های مشترک معلم و دانش آموز در زمینه های گوناگون ، فرصت هایی وجود دارد ، اساسأ این نوع آموزش معلم مدار است .

در تدریس مجازی ، دانش آموزان بر اسا س برنامه ی درسی که در اختیار آنان قرار دارد ، شخصأ مطالعه می کنند و گام به گام پیش می روند . آموزش مجازی ، تدریسی دانش آموز محور است ، زیرا در این رویکرد ، فعالیت اصلی در فرایند تدریس ، بر عهده ی دانش آموزان است . معلم برای دست یابی دانش آموزان به هدف های آموزشی ، به هیچ وجه شخصأ به انتقال اطلاعات نمی پردازد ،د بلکه برنامه های درسی و فعالیت های آموزشی را به گونه ای سازمان دهی و طراحی می کند که دانش آموزان بتوانند به صورت خود گردان به مطالعه و یاد گیری بپردازند . این روش ، روشی انعطاف پذیر است که در آن به نیاز ها و توانایی های دانش آموزان توجه زیادی می شود .

در کل ، هدف نهایی این نیست که تدریس مجازی جایگزین تدریس سنتی شود و یا اینکه آموزش مرسوم و سنتی به آموزش مجازی تبدیل شود . در واقع ، استفاده از امکانات برای بهبود یاددهی – یادگیری بیشتر مد نظر است ، نه جایگزین کردن روشهای جدید.

کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات

امروزه آ موزشی که با نیاز های افراد و جامعه متناسب و هماهنگ باشد ، بسیار مهم است . دنیای امروز با شبکه های اطلاعاتی به هم پیوند خورده است و دیگر نمی توان مانند گذشته به امر آموزش نگاه کرد . با استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات ، در جامعه و در نظام آموزشی ، نوعی محیط یاددهی – یادگیری فراهم خواهد شد که در آن همه ی فراگیران با خلاقیت ذهنی و تفکر منطقی ، برای به کار گیری فناوری اطلاعات و ارتباطات به منظور کسب دانش و پرورش مهارت های مورد نیاز در جهت رسیدن به آرمان های شخصی ، تحقق هدف های آموزشی و مشارکت فعال در جامعه ی مبتنی بر دانش اطلاعات ، توانایی لازم را داشته باشد .

برای تغییر روش های سنتی و تکراری ، معلمان باید از توانایی های لازم برای استفاده مؤ ثر از فناوری اطلاعات و ارتباطات برخوردار باشند و با علاقه و انگیزه آن را پی گیری کنند . در واقع ، معلمان نیاز دارند که برای بهبود فرایند یاددهی – یادگیری در کلاس درس ، تحقیق کنند . از این رو ، با استفاده از فناوری های اطلاعاتی می توانند ، به امر تحقیق و پژوهش بپردازند .

فناوری اطلاعات و ارتباطات ، به مثابه بخشی از فرایند یادگیری ، به سه شکل به کار می رود : هدف ، رسانه ، و ابزاری که غالبأ برای سازمان و مدیریت در مدرسه ها مورد استفاده قرار می گیرد . کاربرد فناوری اطلاعات و ارتباطات در آموزش و پرورش به صورت یک هدف ، به یادگیری فناوری اطلاعات اشاره دارد و عمدتأ به صورت دری های خاصی از قبیل آموزش رایانه یا انفورماتیک ، سازمان می یابد . فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه ای برای تدریس و یادگیری نیز هست . رسانه ای که از طریق آن معلمان می توانند تدریس کنند و فراگیرندگان یاد بگیرند . به علاوه ، معلم ممکن است به عنوان بخشی از محیط نرم افزاری یا ابزار فردی و برای تحقق هدف های آموزشی ، از فناوری اطلاعات و ارتباطات استفاده ی ابزاری کند ، بدون اینکهدانش آموزان را ببیند یا احساس کند . فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه رسانه ، به اشکال گوناگون ظاهر می شود ؛ اشکالی مانند تمرین های علمی ، شبیه سازی ، تدریس خصوصی ، نظام های یادگیری انفرادی ، تهیه و تدوین آزمون و ...

پژوهش ها نشان داده است ، هنگامی که معلم و دانش آموز هر دو از فناوری اطلاعاتی به عنوان نوعی رسانه یا ابزار اشتراکی و ارتباطی استفاده می کنند ، بهترین نتایج ممکن به دست می آید [ هیوس و همکاران ، 1998 ] .

نتیجه گیری

نظام آموزشی همواره ، با چالش هایی مواجه است که افراد را برای جامعه ی اطلاعاتی آماده کند و یکی از مهم ترین هدف های آ ن، دسترسی به اطلاعات است . در شرایط فعلی ، دسترسی برابر و آزاد به آموزش و پرورش ، برای هر شخص ، تقریبأ غیر ممکن است . بنابراین ، می توان نتیجه گرفت که دسترسی برابر به آموزش و پرورش ، در آینده ی نزدیک ، چالش های متعددی برای نظام آموزشی جامعه ایجاد می کند .

اگر تعادل جدیدی بین روش های معلم محوری و دانش آموز محوری برای تدوین فرایند یادگیری مورد نیاز باشد ، فناوری اطلاعات و ارتباطات به مثابه ابزاری برای ایجاد تغییرات اساسی به منظور تکامل جامعه ، کاربرد خواهد داشت . هم چنین ، فناوری اطلاعات و ارتباطات به منزله ی حمایتی در فرایند یاد گیری ، راه حل های جدیدی برای مقابله با چا لش هایی که تعلیم و تربیت با آن روبرو می شود ، ارائه خواهد داد . اداره ی حجم زیادی از اطلاعات ، طراحی راهبرد های یاد گیری برای تسهیل یادگیری اثر بخش و اطمینان یافتن از این که همه ی شهروندان در انتخاب و کار کردن با اطلاعات ماهرند ، از جمله کاربردهای ICT  در نظام آموزشی است .

امروزه علوم و دانش بشری به حدی است که هیچ کس نمی تواند ادعا کند بر همه ی آن ها تسلط دارد . از این رو ، بدیهی است که هیچ معلمی به آن اندازه آگاه و دانا نیست که پاسخ همه ی سؤ الات فراگیرندگان خود را بداند تا بتواند همه ی نیاز های اطلاعاتی آن ها را برآورده کند ، در حالی که همین معلم می تواند ، با شناخت و آگاهی از پایگاههای اطلاعاتی ، با دنیائی از علوم و دانش بشری مرتبط باشد و علاوه بر دسترسی به آن ها ، هم چنین ، معلمان باید به دانش آموزان کمک کنند تا به یادگیری فناوری های جدید ، اطلاعات مورد نیاز خود را جمع آوری ، سازمان دهی ، و تجزیه و تحلیل کنند و نسبت به کیفیت و منبع کسب اطلاعات ، با تفکر انتقادی برخورد کنند . به عبارت دیگر ، از توانائی رسانه ای بودن فناوری اطلاعات و ارتباطات ، به بهترین وجه ممکن بهره بگیرند . فناوری اطلاعات و ارتباطات ، فواید بسیاری برای یادگیرنده و معلم در بر خواهد داشت . این فواید شامل : منابع یادگیری مشارکتی ، فضای یاد گیری مشارکتی ، ترویج و ارتقای یاد گیری جمعی ، و حرکت به سمت یادگیری مستقل و خود گردان است . زمانی که موضوع فناوری اطلاعات و ارتباطات در مدرسه ها مطرح می شود ، تو سعه ی مهارت های معلمان در استفاده از فناوری اطلاعات ، به مثابه یکی از عوامل مهم برنامه ، مورد توجه قرار می گیرد .

مدرسه های مؤ فق در زمینه ی فناوری اطلاعات و ارتباطات ، مدرسه هایی هستند که فراتر از فناوری ، مسیری را تعیین و طراحی می کنند که از طریق آن ، یادگیری بهبود می یابد ، تفکر خلاق ایجاد می شود ، مدیران به دانش اثر بخش دسترسی می یابند . سواد اطلاعاتی ارتقاء می  یابد ، گروه های کاری تشکیل می شوند و خود ارزیابی و خود کنترلی جایگزین ارزیابی سنتی می شود .

دانش آموزان و معلمان در استفاده از فناوری اطلاعات و ازتباطات فرصت می یابند تا درباره ی سبک های یادگیری مورد علاقه ی خود و مسیر های متفاوت ، به بررسی و آزمایش بپردازند . ادغام فناوری  اطلاعات و ارتباطات در برنامه ی درسی برای تقویت یادگیری و مدیریت آن ،موجب می شود که معلمان چگونگی تغییر در روش تدریس خود و هم چنین یادگیری دانش آموزان را درک کنند .

منبع : تکنولوژی آموزشی رشد اردیبهشت ماه 1387

مقدمه

مهم ترین وظیفه ی پیامبران الهی تعلیم و تربیت انسان ها یا بع تعبیر دیگر انسان سازی است . امام خمینی (ره ) نیز با تأ کید بر این امر می فرمایند : ‌« تمام انبیاء موضوع بحثشان ، موضوع تربیتشان ، موضوع علمشان ، انسان است . آمده اند ، انسان را تربیت کنند ... کتب انبیاء کتب انسان سازی است ، قرآن کریم کتاب انسان است ؛ موضوع علم انبیاء است .» به همین دلیل اولین آیات که به رسول اکرم ( ص ) به حسب روایات و تواریخ نازل شده است ، آیاتی است که بر تعلیم و تعلم کتاب و حکمت تأ کید می نمایند : « بخوان به نام پروردگارت که [ جهان را ] آفرید . همان کس که انسان را از خون بسته ای خلق کرد ! بخوان که پروردگارت [ از همه ] بزرگوارتر است ، همان کسی که به وسیله قلم تعلیم نمود ، و به انسان آن چه را نمی دانست یاد داد .‌» ولی از آن جا که تعلیم و تعلم به تنهایی کار ساز نیست ، در ادامه ی آ یات به تزکیه سفارش می فرمایند :« چنین نیست [ که شما می پندارید ] . به یقین انسان طغیان می کند ، از این که خود را بی نیاز ببیند ، یعنی طغیان و طاغوت بودن از بزرگترین موانع تعلیم و تعلم شمرده می شود و به همین دلیل بلا فا صله باز گشت به سوی خداوند را برای تزکیه کردن یاد آوری می نماید : به یقین بازگشت [ همه ] به سوی پروردگار توست »

مفهوم و ماهیت آموزش و پرورش دینی

آموزش و پرورش دینی به معنای فعالیتی تعاملی و دو جانبه است که بین معلم یا مربی و دانش آموز یا متربی در جریان است و تا زمانی که متعلم و متربی به هدف نهایی آموزش و پرورش یعنی رشد و کمال دست نیافته باشند ، این فعالیت استمرار می یابد .

نظام آموزش و پرورش دینی ، شاگردان را به گونه ای تربیت می کند که در گرایش ها یشان نسبت به زندگی ، در اعمال و تصمیم ها یشان و در برخورد با تمام معارف ، همواره حاکمیت ارزش های اخلاقی – الهی را احساس کنند . در چنین نظامی علاوه بر ایجاد نظم ذهنی ، دانش آموزان به گونه ای تربیت می شوند که دانش را صرفأ برای ارضای کنجکاوی های فکری یا منافع دنیوی کسب نمی کنند ؛ بلکه منطقی و متقی بار می آیند و فراهم آوردن موجبات رفاه مادی ، معنوی و اخلاقی خانواده ، ملت ، خود و بنی آدم را وجهه ی همت خویش قرار می دهند . دانش آموزی که از آموزش و پرورش دینی بر خوردار می شود ، موزون با طبیعت و نه معارض با آن زیست می کند ؛ زیرا دین الهی تا آن جا که متصور است ، هدف آموزش و پرورش را در دنیا به غایت سنجیده و جامع عرضه کرده است . بر همین اساس ؛ آموزش و پرورش دینی به عنوان فرایندی جامع که می تواند توانمندی های عقلی ، عاطفی و احساسی آدمی را هم زمان شکوفا سازد ، معرفی شده است و در این نوع از تعلیم و تربیت ، هدف تنها کسب معرفت نیست ، بلکه رشد و شکوفایی موزون همه ی ابعاد وجودی انسان مورد توجه می باشد .

بنابراین با عنایت به این که در نظام تعلیم و تربیت دینی ، انسان با لقوه خلیفه ی خداوند بر روی زمین تلقی می شود و پروردگار او را اشرف مخلوقات قرار داده است ، برای تحقق این شرافت در زندگی واقعی و به فعل رساندن استعداد های الهی ، باید به الگویی که او را به یک انسان نیک مبدل می سازد و در عین حال او را تا سر حد یک مخلوق برتر سوق می دهد ، اقتدا کند .

ارزش و جایگاه معلم در نظام آ موزش و پرورش دینی

یکی از مهمترین امور و مسائل آ موزش و پرورش در جهان معاصر ، به ویژه در کشور های به اصطلاح جهان سوم که از لحاظ فناوری آموزشی هنوز پیشرفت نکرده اند ، مسئله ی معلم است ؛ زیرا معلم است که :

-         نسل ها را به همدیگر ارتباط می دهد .

-         فرهنگ جامعه را حفظ می کند .

-         فرهنگ جامعه را در صورت نیاز تغییر می دهد و تکامل می بخشد .

-         به رفتار دانش آموز شکل می دهد .

-          افراد مورد نیاز جامعه را تربیت می کند

-         و ...

از این رو به عقیده ی متخصصان آموزش و پرورش ، برنامه ی درسی ، سازمان مدرسه و وسایل آموزشی – هر چند که اهمیت خاص خود را دارند – در برابراهمیت معلم چندان ارزشی ندارند ، زیرا اوست که به همه ی آن ها جان می بخشد و آنها را نتیجه بخش و سود مند می گرداند ، به همین دلیل امروزه در کشور های پیشرفته و حتی فوق صنعتی ، با وجود پیشرفت های خارق ا لعاده ی فناوری ، مخصوصأ فناوری آموزشی ، هنوز جایگاه استاد و معلم محفوظ است ، زیرا هیچ ماشینی نتوانسته است جای او را بگیرد .

معلم از چنان ارزش و جایگاهی برخوردار است که پیامبر (ص ) در روایتی فرموده اند : من معلم بر انگیخته شده ام . در حدیثی دیگر از ایشان نقل است که : « بخشنده ترین شما بعد از من کسی است که دانش را بیاموزد و سپس دانش خود را به دیگران تعلیم دهد » همچنین فرمودند : « علما وارث پیغمبران اند ، زیرا پیامبران دینار و درهمی به ارث نگذاشتند ، ولی ارث آنها علم بود و هر که از آن بر گرفت بهره ی فراوانی برده است »

ارسطو می گوید : « کسانی که کودکان را تربیت می کنند ، باید بیش از افرادی که آنان را بار می آورند مورد احترام قرار گیرند ، زیرا اینان تنها به کودک زندگی می بخشند ، در حالی که معلمان هنر بهتر زیستن را به او یاد می دهند . »

این همه ، نقش و شخصیت انکار ناپذیر و بی دلیل استاد را نشان می دهد که اگر تربیت نایافته باشد ، به سهولت می تواند حال و آینده ی یک ملت را به تباهی بکشاند و اگر تهذیب یافته و صیقل خورده باشد ، می تواند ملتی را سعادتمند گرداند . به همین دلیل است که معلمان نه تنها به عنوان شریک عامل شمرده می شوند ، بلکه همانند عمل کننده اجر می برند . امام باقر (ع) در این زمینه می فرمایند : « هر کس بابی از هدایت تعلیم دهد مانند ثواب کسانی که بدان عمل کنند ، اجر دارد و از ثواب آنها هم چیزی کاسته نشود و هر که یک باب از گمراهی تعلیم دهد ، مانند کسانی که بدان عمل کنند ببرد و از گناه آن ها هم کاسته نشود .» لذا معلمان باید به جایگاه معنوی خود آگاه باشند ، زیرا وقتی خداوند به فرشتگانش دستور می دهد فردی را که در حال فراگیری دانش است ، بر روی بال خود بنشانند و این اندازه برایش ارزش قائل است ، پس معلمی که آموزش دهنده ی آن هاست نزد خداوند جایگاه و مرتبه ی والاتری دارد .

ارزش و جایگاه دانش آموز در نظام آموزش و پرورش دینی

دانش آموز دارای توانمندی های ارزشمندی است و می تواند در روند درس تأ ثیر داشته باشد . پیامبر اعظم ( ص ) در مورد ارزش و جایگاه دانش آموز فرموده اند : « هر که راهی رود که در آن دانشی جوید ، خدا او را به بهشت برد و به راستی فرشته ها برای طالب علم پرهای خود را فرو نهند به نشانه ی رضایت از او و این محقق است که برای طالب علم هر که در آسمان و در زمین است آمرزش خواهد تا برسد به ماهیان دریا .»

حضرت سجاد (ع) می فرمایند : « اگر مردم می دانستند در طلب علم چه فایده ای است ، دنبال آن می رفتند ، گرچه خون دل در راه آن بریزند و به گرداب ها فرو شوند .» امام صادق (ع) فرمود : « هر که دانش آموزد و به کار بندد و آن را برای خدای تعالی تعلیم دهد در ملکوت آسمان ها بزرگش خوانند و گویند برای خدا یاد گرفت ، برای خدا عمل کرد و برای خدا تعلیم داد .»

منبع : مجله پیوند اردیبهشت 1387  

چگونه  به بهداشت روانی خود کمک کنیم ؟

مشکلاتی که انسانها در زندگی روز مره با آن درگیر هستند بسیار گوناگون است و واقعأ نمی توان راه حلی همگانی برای حفظ سلامت روانی ارائه کرد . با این وجود تجارب درمانگران چند رهنمود و توصیه عمومی را به دست داده است :

1 – پذیرش احساست خود :

هیجانهای شدید ممکن است اضطراب ایجاد کنند . خشم ، اندوه ، ترس ، احساس ترسیدن به آرزوها و یا هدفها ، همگی هیجانهای ناخوشایندی هستند که ممکن است بخواهیم با انکار کردن آنها از اضطراب در امان باشیم . گاهی برای اجتناب از احسلس اضطراب ممکن است سعی کنیم در برابر موقعیت ها برخوردی عاری از هیجان داشته باشیم . چنین برخوردی به یک نوع " خونسردی " تصنعی می انجامد که خود می تواند عامل ویرانگری باشد . گاه نیز ممکن است بکوشیم هیجانها و عواطف خویش را فرو بنشانیم که این خود سبب می شود دیگر نتوانیم شادیها و غمهایی را که بخشی از ارتباطات ما با انسانهاست ، چیزهایی طبیعی و بهنجار بدانیم در بسیاری از موقعیتها ، ظهور هیجانهای نا خوشایند را باید یک واکنش بهنجار به حساب آورد . هیچ علتی برای شرمگین شدن از احساس خشم نسبت به کسی که به عهد خود وفا نکرده وخود ندارد . این هیجانها طبیعی هستند و اقرار به وجود آنها بهتر از انکار آنهاست . هنگامی که هیجانی را نتوان مستقیمأ ابراز داشت ، برای رهایی از فشار روانی حاصل بهتر است راهی برای برون ریزی آن هیجان پیدا کرد . پیاده روی طولانی ، ورزش کردن ، یا در میان گذاشتن مشکل با یک دوست صمیمی می تواند خشم شما را فرو بنشاند . تنها اگر قبول کنید که احساس هیجان حق طبیعی شماست ، در آن صورت وقتی راه برای ابراز مستقیم هیجانها بسته باشد ، حتمأ می توانید برای ابراز آن راههای غیر مستقیمی پیدا نمایید .

2 – شناخت زمینه های آسیب پذیر

آگاهی یافتن از موقعیت های مختلفی که شما را خشمگین یا عصبانی میکنند و یا واکنش شدیدی در شما بر می انگیزند ، می تواند شما را در مقابل فشار روانی محافظت نماید . شاید آدمهای خاصی شما را خشمگین می کنند ، می توانید از آنها اجتناب کنید و یا بکوشید بدرستی بفهمید در آنان چه چیزی هست که شما را ناراحت می کند .

شاید این افراد بسیار متعادل به نظر می رسند و به خود اطمینان دارند و همین در شما احساس نا ایمنی ایجاد می کند . وقتی تلاش می کنید علت ناراحتی خود را بدرستی بشناسید ممکن است بتوانید موقعیت یا د شده را به صورت تازه ای ببینید . شاید در مواقعی که مجبورید در مقابل همکلاسان خود سخن بگویید یا مقاله ای ارائه کنید بشدت مضطرب می شوید . در این حال نیز یا می توانید از این موقعیت ها اجتناب کنید و یا این که در یک کلاس تمرین سخنرانی شرکت جویید و از این طریق بر اعتماد به نفس خود بیفزایید . علاوه براین می توانید با نگرش دیگری به موقعیت برخورد کنید :

به جای این فکر که " همه منتظر هستند تا من دهان باز کنم و ا ز من اشکال بگیرند ، می توان به خود گفت " : همکلاسانم به موضوع سخنرانی من علاقه مند ند و نباید نگران این با شم که شاید چند اشتباه از من سر بزند " .

بسیاری از مردم بخصوص زمانی احساس اضطراب می کنند که با فشار کار رو برو باشند . با برنامه ریزی و فاصله گذاری دقیق بین کار و کوششهای خود می توانید از احساس درماندگی در دقایق پایان کار جلوگیری کنید . هر گاه برای رسیدن به کلاسها یا سر قرارها عمدأ وقت بیشتری اختصاص دهید ، ( بیش از آنچه لازم می دانید ) در این صورت یکی از علل فشار روانی خود را از بین برده اید .

3 – پرورش شکوفایی استعدادها و رغبتهای خود :

افرادیکه بی حوصله و ناراحتند بندرت رغبتهای گوناگونی دارند . امروزه در برنامه های دانشگاهها و جوامع محلی برای مردم در هر سن و سالی که هستند فرصتهای تقریبأ نا محدودی فراهم آمده تا استعدادهای خود را در زمینه های بسیاری مانند ورزش و مهارتهای جسمانی ، علائق تحصیلی ، موسیقی ، هنر ، نمایش و انواع حرفه ها بیازمایند . غالبأ هر چه درباره یک موضوع مطالب بیشتری بدانید ، آن موضوع و همراه با آن زندگی ، گیرایی بیشتری برای شما پیدا می کند . علاوه بر این ، احساس شایستگی ناشی از دست یافتن به مهارت ها نقش مهمی در بالا بردن عزت نفس دارد .

4 – برقرار کردن روابط صمیمانه با دیگران

هسته اصلی بیشتر اختلالات عاطفی احساس انزوا و تنهایی است . ما آدمیان " موجوداتی اجتماعی " هستیم و به حمایت ، آرامش و اطمینان خاطری که از جانب دیگران فراهم می شود نیاز داریم . هر گاه همه توجهتان را فقط به مشکلات خودتان معطوف کنید ممکن است گرفتار تشویش خاطر ناسالم در مورد خود شوید . از طریق در میان گذاشتن نگرانیهای خود با دیگران غالبأ می تواتید مسائل و مشکلات خویش را روشن تر ببینید . علاوه بر این توجه و علاقه به رفاه و رضایتمندی انسانهای دیگری که تنها و مبتلا به مشکلات هستند ، می توانید بر احساس ارزشمندی شما بیفزاید .

5 – کمک به موقع از دیگران خواستن :

اگر چه ممکن است این رهنمودها بر سلامت عاطفی شما بیفزاید ، اما توجه داشته با شید که راه خود شناسی و خود یاری محدودیت هایی هم وجود دارد . برخی مشکلات را به تنهایی نمی توان حل کرد . علاوه بر این ، گرایش به خود فریبی نیز ممکن است سبب شود که ما نتوانیم مشکل خویش را به صورت ملموس ببینیم و چه بسا که ما با تمام راه حلهای احتمالی یک مشکل آشنا نباشیم .

وقتی احساس می کنید که در کار حل و فصل یک مشکل موفقیتی به دست نمی آورید ، زمان آن است که از متخصصانی مانند روان شناسان مشاوره بالینی ، روان پزشک و یا درمانگران آموزش دیده دیگر کمک بگیرید . تمایل به کمک خواستن از دیگران خود نشانم دهنده بلوغ عاطفی شخص است ، نه نشانه ضعف او . نباید آن قدر صبر کنید که احساس درماندگی بر شما مستولی شود . همان طور که آن قدر صبر نمی کنید تا دندانهایتان پوسیده شود و بعد به دندان پزشک مراجعه نمایید . استفاده از خدمات روان شناختی هم باید به شکل یک عادت در آید و به موقع انجام پذیزد .

منبع مجله پیوند نیمه اول سال 1370 پ