نیازهای نوجوانان دو دسته اند :
دسته ی اول : نیازهای بدنی یا زیستی مثل آب ؛ غذا ؛ هوا ؛ استراحت و ...
دسته ی دوم : نیازهای روانی یا ثانویه ؛ که عدم رضای آنها موجب پیدایش اختلافات ؛ ناراحتی ها و بیماری های روانی می شود و گاهی آن چنان تعدل عاطفی فرد را بر هم میزند که او را مستاصل و اززندگی بیزار می کند و این نیازها عبارتند از :
- نیاز به امنیت و آسایش خاطر ؛ او می خواهد مطمئن باشد که کسی به حریم آزادی او تجاوز نمی کند و آبرو و شخصیت و موقعیت اجتماعی اش همیشه در امان است .
- نیاز به مهربانی و محبّت ؛ رابطه محبت آمیز ما باعث ایجاد رضایت مندی در نوجوان میشود و او را در مسیر پر از فراز و نشیب اینده امید وار می کند و به عکس کمبود محبت موجب ایجاد عقده حقارت در وی می شود .
- نیاز به احساس تعلق و مورد قبول گروه همسالان واقع شدن : او می داند که گروه جایی است که فرد می تواند توانائی ها و استعدادها ی خود را در حد اعلا نشان دهد و رضایت خاطر کسب کند ؛ حتی اگر در گروه های مخرب و ضد اجتماع باشد ؛ زیرا گروه نیاز مبرم نوجوان به برقراری تماس و روابط اجتماعی و صمیمانه و حس تعلق را به خوبی ارضاء میکند .
- نیاز به احترام متقابل
- نیاز به استقلال
- نیاز به تحسین و قدردانی
- نیاز به مذهب و درک حیات ؛ نوجوان و جوان که سر تسلیم در برابر هیچ کس فرود نمی آورد و علیه همه ی قدرت ها عصیان می کند در درون خود متوجه ضعف ها و حقارت های خود است و عظمت ؛ قدرت و بقاء و دوام خود را در مذهب می بیند و در آن معنایی برای زندگی خویش می یابد ؛ اما این فلسفه می بایستی به به زبان و در فهم نوجوان بیان شود .
- نیاز به احساس هویت و شناخت : او می خواهد بداند کیست ؟ چیست ؟ و جایگاه او کجاست ؟ نوجوان از هیچ بودن در ترس و هراس است .
- نیاز به رشد ؛ کمال و خود شکوفایی ؛ نوجوان و جوان دوست دارد هر چه را که بالقوه دارد به فعل در آورد و استعدادهای درونی خود را شکوفا کند .
حمایت و مراقبت از نوجوان و جوان تا چه حدی می تواند باشد ؟
یکگ نوجوان نیازمند مراقبت است و هر چه این حمایت و مراقبت در ابتدای شکل گیری هویّت باشد مفید تر و بهتر است و عدم حمایت دراین دوره باعث عدم شکل گیری هویّت مطلوب میشود .
با مشاهده ی مشکلات در نوجوانان و جوانان چه اقداماتی باید انجام شود ؟
درابتدا باید بدانیم آیا این رفتاری که از یک نوجوان بروز میکند مشکل است یا یکی از ویژگیهای دوران رشد ؛ زیرا برخی از مشکلات از دید والدین مشکل است ولی در حقیقت رشد است .
در این جا باید شخصی که در حال بررسی مشکل است آگاهی لازم را پیرامون رشد و ویژگیهای دوران نوجوانی داشته باشد و آن گاه بین رشد و مشکل تفاوت قائل شود و سپس در صورت مشاهده ی مشکل به درمان و حل آن بپردازد ؛ در قدم دوم فردی که قصد حل مشکل را دارد باید آرام و صبور باشد تا به دقّت به بررسی مساله و ... بپردازد ؛ زیرا اگر این فرد خود نا آران باشد نه تنها نمی تواند کمکی به نوجوان در حل مشکلش کند بلکه با نا آرامی خود ؛ اضطراب او را نیز بیشتر می کند .
در گام بعد این فرد باید بتواند با استفاده از توانائی ها ی خود نوجوان برای حل مشکل او اقدام کند . این فرد باید بتواند با جمع بندی توانمندی های نوجوان و با اموزش مهارت حل مساله به نوجوان کمک کند ؛ گام بردارد وآخرین گام در صورتی که لازم بود نوجوان را به یکی از مراکز مشاوره و یا سیستم های حمایتی ارجاع دهد .
وظیفه نوجوان و جوان در مقابل خود و خانواده اش چیست ؟
شاید بتوان گفت مهم ترین وظیفه ای که نوجوان در این دوره نسبت به خانواده اش دارد این است که بتواند از معیارها ؛ ارزشها ؛ نگرش ها و اعتقادات مطلوب خانواده حفاظت کرده و آنها را گسترش دهد .
ویژگیهای اجتماعی یک نوجوان و جوان رشد یافته چیست ؟
این ویژگیها را می توان در قالب مواردی بیان کرد که عبارتند از :
- مسؤلیّت پذیر است .
- خود کفا و مستقل است و توانائی هدایت اعمالش را دارد .
- میانه رو و معتدل است .
- با گذشت و عفو کننده است و معذرت خواهی دیگران را می پذیرد .
- آینده نگر ؛ امیدوار و خوش بین است و اگر موقعیت نا امید کننده ای پیش بیاید روحیه ی خودش را نمی بازد .
- هدف های دراز مدت و جهت دار دارد که همیشه او را به جلو می برد .
- انتقاد به دیگران را به صورت سازنده ؛ ملایم و ساده مطرح می کند .
- روحیه ی قدذردانی و تشکر در همه ی زمینه ها در او وجود دارد .
- زندگی را آسان می گیرد و با روحیه ی بذله گوئی و شوخی ؛ سختی ها را نادیده می گیرد .
- اعتماد به نفس دارد .
- صبور و شکیباست .
نحوه ی برخورد و رفتار خانواده با نوجوان و جوان باید چگونه باشد ؟
در این باره باید به نکاتی اشاره کرد که آنها را به شرح زیر بیان می کنیم :
- با او مشورت کنیم ؛ مشورت کردن و تصمیم گیری ؛ خوانواده را همیشه از تلاطم های ناگهانی نجات می دهد .
- به نوجوان و جوان مسؤلیت واگذار کنیم .
- محبت مورد نیازش را بی دریغ و بدون ریا ارائه دهیم .
-
- قاطع وجدی باشیم ؛ یعنی به موقع قاطع و به موقع مهربان باشیم .
-
- مهم ترین اصل برقراری رابطه انسانی ؛ داشتن صداقت میان اعضای خانواده است .
- حفظ عزت نفس نوجوان و جوان ؛ ارزشمند دانستن آنهاو عدم توهین و تحقیر و سرزنش انها.
- در برخورد با نوجوان لبخند رضایت بر لب داشته باشیم تا او نیز از اینکه کنار خانواده است احساس لذت کند .
- او را با الفاظ زیبا مورد خطاب قرار دهیم : عزیزم ...
- عدم مقایسه او با دیگران .
- چشمان خود را بر روی خطاهای کوچک آنها ببندیم و به روی رفتارهای مثبت آنها توجه بیشتری نشان بدهیم .
- نوجوانی دورهای است همراه با خطا و اشتباه ؛ هرگز این خطاها را در حضور دیگران بیان نکنیم .
- به عقاید نوجوان احترام بگذاریم و هرگز نظرات آنها را تمسخر نکنیم .
- در ارتباط کلامی از تهدید پرهیز کنیم و هنگام صحبت با وی بسیار آرام و صمیمی باشیم .
- نوجوان خود را بدون قید و شرط بپذیریم و همیشه به او احترام بگذاریم .
