موانع مشارکت اولیا در امور مدرسه

چنانچه مشارکت را گذر از تفکر سنتی اداره ی امور به حساب آوریم ، بدیهی است برای تحقق آن دشواری های وجود داشته باشد . مشارکت ، نگاه قدرت طلبانه و ساختار های سنتی اداره را به مبارزه می طلبد ، بنابراین طبیعی است خود این ساختار ها از جمله موانع اصلی مشارکت به حساب آیند . موانع مشارکت اولیا در امور مدرسه ، در قالب انجمن اولیا و مربیان را ، می توان از دو منظر مورد توجه قرار داد :

1 – موانع مشارکت اولیا از سوی مدرسه

2 – موانع مشارکت از سوی اولیا

موانع مشارکت اولیا از سوی مدرسه

در هر مجموعه ای مدیر به عنوان اثر گذار ترین عامل در موفقیت آن در دست یابی به اهداف قلمداد می شود . از این رو نگاه مدیر مدرسه به انجمن اولیا و مربیان و مشارکت اولیا در امور مدرسه نقش اساسی در نزدیکی یا دوری اولیا به مدرسه ایفا می کند . نگاه مشارکت جویانه ی مدیران موجب استفاده ی مطلوب از ظرفیت ها ی اولیا می گردد و آ نها نیز با نگاه خدمت به فرزندان خویش با مدرسه ارتباط صمیمی برقرار نمو ده ، در رفع موانع و مشکلات آموزشی و پرورشی ، از هر گونه اقدامی دریغ نمی کنند . بر عکس ، نگاه منفی مدیران به مشارکت اولیا موجب فاصله گرفتن آ نها از مدرسه می شود و عملأ حل مسائل و مشکلات آموزشی و پرورشی مدرسه به آسانی صورت نمی گیرد . به طور خلاصه موانعی که از سوی مدرسه بر سر راه مشارکت اولیا در امور ایجاد می شود ، به قرار زیر است :

1 – نگاه سنتی مدیر به اداره ی مدرسه

2 – آشنا نبودن مربیان به مزایای مشارکت اولیا .

3 – احساس نا توانی در هدایت اولیا به سمت فعالیت های آمو ز شی و پرورشی .

4 – ترس از مداخله ی بیجای اولیا در امور مدرسه .

5 – نگاه منفی مدیر به حضور اولیا در مدرسه .

6 – ترس از کم شدن قدرت مدیر یا  به عبارتی قدرت طلبی مدیر .

7 – نگاه سنتی به انجمن اولیا و مربین مدرسه .

8 – عدم انگیزه ی مدیر در جلب مشارکت اولیا .

موانع مشارکت از جانب اولیا

عدم مشارکت اولیا در امور مدرسه به عوامل متعددی بستگی دارد که از جمله ی مهم ترین آنها عوامل فرهنگی و اجتماعی و عدم آگاهی اولیا نسبت به حقوق خویش است . بسیاری از اولیا معتقدند که مسئولان مدرسه ارزشی برای عقاید و نظریا ت آموزشی و پرورشی آنها قائل نیستند . بسیاری از اولیا نیز تعلیم و تربیت را وظیفه ی دولت می دانند و هر گونه مسئولیتی در این زمینه را از خود سلب می کنند . برخی به تجربه دریافتند که مسئولان مدرسه از طریق انجمن اولیا و مربیان مدرسه تنها نگاه اقتصادی به آنها دارند و در دیگر امور هیچ حقی برایشان قائل نیستند . عواملی از این نوع و عدم آگاهی اولیا نسبت به حقوق خویش و فرزند خود موجب گردیده است که ارتباط اولیا و مربیان از انسجام لازم برخوردار نباشد . در نتیجه ی این امر ، عدم موفقیت لازم در تعلیم و نربیت کودکان ، نوجوانان و جوانان بوده است . به طور خلاصه ، برخی موانع مشارکت از سوی اولیا عبارتند از :

1 – عدم آگاهی از مزایای مشارکت .

2 – عدم آگاهی از حقوق خویش در قبال مدرسه .

3 – ترس از درخواست کمک مالی به مدرسه .

4 – ترس از موضع گیری خشونت آمیز مسئولین مدرسه در قبال ارائه ی عقاید و نظریات آموزشی و پرورشی .

5 – نداشتن فرصت مشارکت .

6 – عدم آگاهی نسبت به چگونگی مشارکت .

7 – باور داشتن به مسئولیت پذیر بودن فرزند در دوره ی راهنمایی ، ذبه ویژه دبیرستان .

8 – احساس بی توجهی نسبت به عقاید و نظریات آنها توسط مسئولین مدرسه .

به جز موانع فوق که در ارتباط اولیا با مدرسه مورد توجه قرار گرفتند ، موانع دیگری نیز باعث عدم مشارکت اولیا در امور مدرسه می گردد که از جمله ی آنها فقدان مکان مناسب برای حضور اولیا در مدرسه و برقراری ارتباط با مربیان ، فقدان قوانین و مقررات شفاف در زمینه ی حقوق اولیا ، کم توجهی برخی مدیران آموزش و پرورش در استان ها و مناطق به انجمن اولیا و مربیا ن ، عدم استفاده ی مناسب از رسانه های ارتباط جمعی از جمله تلویزیون در جهت اطلاع رسانی در این زمینه کمبود منابع و امکانات انجمن اولیل و مربیان را می توان ذکرکرد .

 راه کارهای افزایش مشارکت اولیا در مدرسه

برای مشارکت اولیا در امور مدرسه ، تدوین راهبردی مبتنی بر سازمان دهی و اتخاذ سیاست ها و خط مشی هایی که بتواند مشارکت حد اکثری اولیا رغا به دنبال داشته باشد ، از اهمیت و ضرورت خاص برخوردار است . البته سیاست مشارکتی باید با سیاست های تغییر نگرش مدیران و اولیا نسبت به برقراری ارتباط با هم افزایش انگیزه در آنها همراه باشد تا نتایج اثر بخش حاصل شود . در کنار اقدامات فوق برخی از راه هایی که موجب افزایش مشارکت اولیا می شود عبارتند از :

1 – زمان کافی برای مشارکت اولیا وجود داشته با شد . در این جهت ، دولت می تواند با تصویب قانونی ، حضور اولیا ، به ویژه پدران را در زمان برگزاری انتخابات انجمن اولیا و مربیان مدرسه و نیز تشکیل جلسات عمومی انجمن در طی سال ، به مدت 8 ساعت قانون مند نموده ، جزء زمان کار آنها به حساب آورد .

2 – باز نگری در قوانین و مقررات موجود در زمینه ی ارتباط اولیا با مدارس و تدوین قوانین مرتبط با موضوع ، در سطحی بالاتر از آموزش و پرورش ، از جمله در هیأ ت محترم دولت یا مجلس محترم شورای اسلامی ، با توجه به نیاز ها و الزامات فرا روی جامعه .

3 – هدایت قانون مند مدیران آموزش و پرورش از جمله مدیرا ن مدارس در جهت جلب مشارکت های اولیا و ارزیابی از عملکرد آنها در این زمینه .

4 – پخش برنامه های مناسب از طریق رسانه های ارتباط جمعی ، به ویژه تلویزیون ، برای تبیین مزایای مشارکت اولیا در امور مدرسه .

5 – افزایش منابع و امکانات انجمن اولیا و مربیان برای اجرای برنامه های مرتبط با جذب مشارکت های اولیا .

منبع مجله پیوند  فروردین و اردیبهشت 1387