چرا بچه ها با هم نزاع می کنند درخانواده ؟

عوامل مختلف باعث نزاع بچه ها می شود . بچه ها در خانواده تا اندازه ای نسبت به یکدیگر احساس حسادت و رقابت می کنند و این می تواند به جر و بحث و منازعه بین آنان منجر شود . اما بعضا عوامل دیگر نیز ممکن است در نزاع بچه ها تا ثیر گذار بوده ،یا موجب شدت آن شود . این عوامل عبارتند از :

-         نیازهای رشد

به شکل طبیعی تغییر نیازها ، اضطراب ها و شکل گیری هویت در کودکان در نحوه ی ارتباط انها با دیگران مؤثر است . برای مثال ، کودکان نوپا معمولا مراقب اسباب بازی ها و سایر وسایلشان اند و یاد می گیرند چگونه از آنها مواظبت کنند . از این رو اگر خواهر یا برادرشان ، اسباب بازی شان را بگیرد ، آنها ممکن است با پخاشگری واکنش نشان دهند . بچه های مدرسه ای اغلب طرفدار عدالت و انصاف اند و ممکن است رفتار متفاوت والدین با فرزندان در سنین مختلف برایشان قابل درک نباشد یا احساس کنند یکی از بچه ها بیش تر مورد توجه است . از طرف دیگر نوجوانان احساس هویت و استقلال در حال شکل گیری است و ممکن است با سپردن مسئولیت ها ی خانه به آنها ، از جمله مراقبت از خواهر یا برادر کوچکشان و حتی گپ زدن با  آنها ، خشمگین شوند . همه ی این عوامل می تواند در چگونگی نزاع بین بچه ها تاثیر بگذارد .

-         خاق و خوی افراد

خلق و خوی فرزندان شما ( شامل روحیه ، امادگی و سازگاری ) و ویژگی های شخصیتی منحصر به فردشان ، نقشی مهم در نحوه ی کنار آمدن آنها با یکدیگر بازی می کند . به عنوان مثال ، اگر یکی از بچه ها بیشتر عادت دارد بخوابد و دیگری مرتبا وراجی می کند ، ممکن است اغلب با هم درگیر شوند . به همین نحو ، بچهای که بیشتر به والدینش می چسبد و در صدد جلب محبت آنهاست ، ممکن است توسط خواهر یا برادرانش که این صحنه را مشاهده می کنند و دوست دارند به آنها نیز به همان اندازه توجه شود ، مورد آزار و اذیت قرار گیرند .

-         نیازهای ویژه / بچه های بیمار

گاه کودکی به علت بیماری یا مشکلات یاد گیری و عاطفی ، به توجه بیشتر والدین نیاز مند است . این موضوع ممکن است موجب حساسیت سایر فرزندان شده ، به گونه ای عمل کنند که آنها نیز مورد توجه قرار گیرند یا نگران خواهر یا برادر خود شوند .

-         نقش الگوها

شیوه ای که والدین برای حل مسائل و نا سازگاری های زندگی خود از آن استفاده می کنند ، الگویی قوی برای فرزندان آنهاست . از این رو ، اگر شما و همسرتان مشکلات را با شیوه ای محترمانه و سازنده – نه پرخاشگرانه – حل کنید ، احتمال اینکه فرزندانتان نیز از این راه کارها هنگام درگیری با یکدیگر استفاده کنند ، افزایش می یابد . اما اگر فرزندتان ببیند که شما به شکل معمول از دادزدن ، کوبیدن محکم درها و مشاجره با صدای بلند ، هنگام بروز مشکلات استفاده می کنید ، احتمالا آنها نیز همین عادت بد را خواهند آموخت .

-         وقتی نزاع بچه ها شروع می شود چه می توان کرد ؟

-         گرچه درگیری بین خواهران و برادران ممکن است امری عادی باشد ، قطعا برای خانواده پدیده ای آزار دهنده است و تحمل آن نیز حدی دارد . از این رو وقتی نزاع آغاز می شود چه باید کرد ؟

هرگاه که ممکن است ، دخالت نکنید . زمانی وارد عمل شوید که خطر آسیب بدنی وجود دارد . مداخله همیشگی شما مشکلات دیگری به همراه دارد . بچه ها ممکن است به جای آن یاد بگیرند چگونه مسائل خودشان را حل کنند ، تا منتظر شما شوند که آنها را از هم جدا کنید . همچنین ممکن است یکی از فرزندان تصور کند فرزند دیگر مورد حمایت شماست ، که این امر موجب رنجش بیشتر او می شود . به همین نحو کودکان مورد حمایت نیز ممکن است احساس کنند که همیشه راه گریز وجود دارد ، زیرا والدین حامی آن ها هستند .

اگر شما نگران نوع محاوره یا واژه های مورد استفاده ی کودکان هستید ، بهتر است به آن ها آموزش دهید تا احساسات خود را با الفاظ مناسب بیان کنند . این امر با مداخله و جدا کردن بچه ها از یکدیگر متفاوت است . حتی کودکان را تشویق کنید تا خود مشکلاتشان را حل کنند و اگر مجبو ر به مداخاه شدید ، سعی کنید مشکلات را با کمک فرزندان و نه برای آنها ، حل نمایید .

وقتی در نزاع بچه ها مداخله می کنید ، گام های زیر را در نظر بگیرید :

    گاه بهترین راه حل ، ایجاد وقفه ای کوتاه در نزاع آنهاست ، به جای اینکه فورا مسائل مطرح شوند ، زیرا این امر می تواند به جنگ دوباره منجر شو د . اگر شما می خواهید این یادگیری را تجربه کنید ، باید منتظر شوید تا هیجانات فروکش کنند .

    اصرار زیاد برای پیدا کردن مقصر نداشته باشید ، که این امر می تواند موجب نزاع مجدد شود . هر کدام از بچه ها تا حدی مقصرند .

    سپس سعی کنید تا موقعیت برد – برد فراهم کنید ، به طوری که هر یک از بچه ها تا اندازه ای سود ببرند . برای مثال ، وقتی هر دو بچه یک اسباب بازی را می خواهند ، شاید بهتر باشد که هر دو با آن بازی کنند . یادتان باشد وقتی بچه ها خود از عهده ی حل نزاعشان بر می ایند ، مهارت های مهم دیگری را نیز یاد می گیرند که می توانند در زندگی از آن ها استفاده کنند . برای مثال ، نحوه ی ارزش گذاری به دیدگاه های دیگران ، چگونگی سازش و گفت و گو در خانواده و روش کنترل تکانه های پرخاشگرانه

به بچه ها کمک کنید تا با هم سازگاری کنند

 رهنمودهای سادهای کهشما با به کارگیری آنها میتوانید از نزاع فرزندانتان جلوگیری کنید ؛ عبارتند از :

·        برای رفتار پسندیده قانون وضع کنید . به بچه ها بگوئید دشنام ندهند ، نام بر روی هم نگذارند ، داد نکشند  و در را محکم به هم نزنند . از آنها بخواهید بر اساس قانون عمل کنند و برای شکستن آن پیامد مشخص کنید . این به بچه ها می آموزذ که صرف نظر از موقعیت یا عوامل ایجاد کننده ی نزاع ، آنها مسئول اعمالشان اند و از هر کوششی برای بحث در باره ی حق با کیست ، اجتناب کنید .

·        اجازه ندهید فرزندانتان فکر کنند که همه چیز و همیشه باید عادلانه تقسیم شود . گاه نیاز یک کودک بیش از دیگری است .

·        به نیازها و علائق هر یک از فرزندان مستقیما توجه کنید . برای مثال ، اگر یکی از انها قدم زدن در بیرون از منزل را دوست دارد ، شما نیز با او به گردش یا به پارک بروید و اگر کودک دیگر به مطالعه علاقه مند است ، برایش وقت بگذارید .

·        اطمینان پیدا کنید که بچه ها فرصت و زمان کافی برای انجام کارهای شخصی ، برای بازی با اسباب بازی ها یشان و بازی با دوستانشان را بدون مزاحمت خواهر یا برادرشان در اختیار دارند و می توانند از فعالیت های مورد علاقه شان ، بدون این که خواهر یا برادرشان را نیز سهیم کنند ، لذت ببرند .

·        به فرزندانتان بگویید و عملا نشان دهید که به هر چه دوستدارند نخواهند رسید .

·        بگذارید فرزندانتان بدانند آن ها مهم و مورد نیازند و احتیاجات آن ها براورده خواهد شد .

·        به اتفاق اعضای خانواده به گردش بروید . خواه به سینما می روید یا در یک مسابقه شرکت می کنید ، شیوه ی دوستانه ای برای فرزندانتان ایجاد کنید که در کنار هم باشند و با هم ارتباط برقرار کنند . این می تواند به کاهش تنش بین آن ها منجر شود و مانع از دخالت شما گردد . از ان جا که بسیاری از بچه ها برای جلب توجه والدین با هم نزاع می کنند ، تفریحات خانوادگی می تواند به کاهش تعارضات کمک نماید .

·        اگر فرزندانتان بیش از حد بر سر یک موضوع با هم نزاع می کنند ( مثل بازی های ویدئویی ) ، برنامه ای برای استفاده از این وسا یل ،  توسط هر یک از بچه ها در طول هفته ، تنظیم کنید .

·        اگرجنگ  بین بچه های دبستانی زیاد است ، نشست های خانوادگی هفتگی برگزار کنید که در ان قوانین مربوط به نزاع تکرار شده ، موفقیت های قبای در زمینه ی کاهش تعارضات مرور گردد . برنامه ای تنظیم کنید که در آن بچه ها برای شرکت در فعالیت های خانوا دگی و همکاری برای پایان درگیری ها امتیاز می گیرند .

·        گاه کودکان نیاز به فرصتی دارند که تنها و به دور از جمع خانواده باشند . سعی کنید گهگاه برای هر کدام ، فعالیت یا سرگرمی جدا گا نه در نظر بگیرید . هنگامی که کودکی سرگرم فعالیت مورد علا قه اش شد ، توجه خود را به کودک دیکر معطوف نمایید .

·        یادتان باشد که گاه کودکان برای جلب توجه والدین با هم نزاع می کنند . در این گونه موارد ، به آن ها توجه نکنید تا مشوق نزاع ا ن ها از بین برود . وقتی حال و حوصله ی بچه ها را ندارید ، کار رسیدگی به نزاعشان را به والد دیگر واگذار کنید که ممکن است در آن لحظه صبر و حوصله اش بیش تر باشد .

منبع : مجله ی پیوند  فروردین و اردیبهشت 1387